افراد زیادی در پیِ جایگزین‌های سالم و ایمن برای شکر هستند و این روزها «استویا» به انتخاب محبوبی به­ویژه میان بیماران دیابتی تبدیل شده است. «استویا» شیرین کننده‌ای برگرفته از برگ‌های گیاه stevia rebaudiana و بومی منطقه آمریکای جنوبی است.

این گیاه 200 تا 400 بار شیرین تر از شکر معمولی است و به­طور معمول به عنوان جایگزین شکر در نوشیدنی‌هایی مانند سودای رژیمی، شیرینی‌ها ، دسرها و سایر خوراکی‌ها به‌کار می‌رود. بیشترِ شیرین‌کننده‌هایِ گیاهی، در صورت مصرف در حد تعادل و با مشورت پزشک‌، ایمن شناخته شده‌اند؛ حتی یافته‌های قبلی نشان دادند که ممکن است «استویا» در کنترل سطوح قند خون موثر باشد، اگرچه مکانیزم‌های این اثر احتمالی، به‌خوبی شناسایی نشده‌اند. در آزمایش‌های انجام شده اخیر، مشخص شد «استویا» به فعال کردن پروتئین TRPM5، پروتئین موثر در درک طعم شیرینی، تلخی و طعم مطبوع مواد غذایی منجر می‌شود. این پروتئین، سلول‌های بتای لوزالمعده را جهت آزادسازی انسولین پس از غذا تحریک می‌کند؛ این امر نقش عمده‌ای در تنظیم قند خون و پیشگیری از پیشرفت دیابت نوع دو دارد. این نتایج از تحقیقات حیوانی حاصل شده و بی‌شک ‌مطالعات بیشتری بر نمونه‌های انسانی لازم است تا بتوان وجود اثر مثبت این گیاه را در انسان تأیید کرد.

Journal of Nature Communications

خطر چاقی و اضافه وزن با تماشا نکردن تلویزیون حین غذاخوردن کاهش می یابد:

همه ما به خوبی واقفیم که تغییرات مثبت در الگوی تغذیه و ورزش روزانه، به حفظ وزن در محدوده استاندارد و پیشگیری از چاقی کمک می‌کند. محققان دانشگاه ایالتی اوهایو ارتباطِ میانِ خطرِ چاقی و وعده‌های غذایی خانواده‌ها را برررسی کردند. در این تحقیق، بزرگسالان ساکن اوهایو با در نظر گرفتن نمایه توده بدن (BMI) حداقل 30 به عنوان چاقی، مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق هیچ ارتباطی بین تعداد دفعات مصرف غذا با خانواده و خطر چاقی مشاهده نشد؛ اما آنهایی که هرگز طی وعده‌های غذایی، تلویزیون تماشا نکرده بودند، 37 درصد کمتر از افرادی که همیشه هنگام غذاخوردن تلویزیون تماشا می‌کردند، به چاقی مبتلا بودند. کمترین میزان چاقی در میان افرادی مشاهده شد که دریافت وعده‌های غذایی‌شان از غذاهای تهیه شده در منزل و بدون تماشا کردن تلویزیون بود. بنابراین آنچه در حین غذاخوردن روی می‌دهد و اینکه فرد غذای تهیه شده در خانه را مصرف نماید، می‌تواند در پیشگیری از روند چاقی نقش بسزایی داشته باشد.

Journal of Academy of Nutrition and Dietetics

آیا رژیم غذایی بدون گلوتن در بیماران مبتلا به پسوریازیس مفید است؟

پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی پوستی است که با علایمی نظیر خارش و خشکی پوست، پوسته پوسته شدن و قرمزی و التهاب همراه است. طبق گزارش‌های بنیاد ملی پسوریازیس در آمریکا، 25 درصد از افراد مبتلا به این بیماری، نسبت به پروتئین گلوتن حساس هستند.

در مطالعه چاپ شده در Journal of the American academy of dermatology اثر برنامه غذایی فاقد گلوتن در 33 بیمار مبتلا به پسوریازیس که سطح نوع خاصی از آنتی بادی، بنام آنتی بادی ضد گلیادین در آنها بالا بود، مورد بررسی قرار گرفت. این نوع آنتی بادی خاص، زمانی که سیستم ایمنی بدن با مهاجمین خارجی مبارزه می‌کند، تولید می‌شود. گلیادین یکی از پروتئین‌های اصلی ساختار گلوتن و مسئول بروز حساسیت به گلوتن است. سه ماه پس از پای‌بندی به الگویِ غذاییِ فاقدِ گلوتن، سطوح این نوع آنتی بادی خاص، در 82 درصد شرکت‌کنندگان پایین‌تر بود که نشان می‌دهد این نوع رژیم غذایی، در برخی بیماران پسوریازیس می‌تواند مفید واقع شود. افرادی که حساسیت به گلوتن دارند، باید مواد غذایی که صد درصد عاری از گلوتن هستند را مصرف نمایند؛ اما این الگوی غذایی از نظر برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند آهن، کلسیم، فیبر، نیاسین و فولات کمبود دارد؛ بنابراین باید این نوع برنامه‌ها زیر نظر پزشک اجرا شود. افرادی که به دلیل بیماری پسوریازیس از الگوی غذایی فاقد گلوتن پیروی می‌کنند، حداقل برای سه ماه باید از این روش تغذیه پیروی کنند تا علایم بیماری‌شان بهبود یابد.

منا السادات شجاعی زاده 

کارشناس ارشد تغذیه 

عضو انجمن تغذیه در استان البرز